ΥΓΙΕΙΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
-ΚΑΡΟΤΟ-
Μάρθα Καπλάνογλου- Τεχνολόγος Γεωπόνος
Ένα από τα πιο δημοφιλή λαχανικά της διατροφής μας είναι και το καρότο. Το καρότο- Daucus carota, ανήκει στην οικογένεια Apiaceae και είναι ένα μονοετές ή διετές φυτό. Η καταγωγή του ανάγεται στην περιοχή, που βρίσκεται το σημερινό Αφγανιστάν, 5000 χρόνια πριν.
Πρόκειται για μια εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών, αποτελώντας ταυτόχρονα τη πλουσιότερη φυτική πηγή βήτα-καροτίνης, με σημαντικά οφέλη για την υγεία μας.
Διαθέτει φύλλα πράσινα, πολυσχιδή, λεπτά, με μακρύ μίσχο, ενώ τα άνθη του είναι λευκά, κιτρινωπά ή ρόδινα, σε ταξιανθία σύνθετου σκιαδίου, με 30-40 ποδίσκους. Η άνθηση του είναι το Μάιο ή το Σεπτέμβριο, ανάλογα με την εποχή φύτευσης του. Ο καρπός του είναι αχαίνιο, με δυο καρπόφυλλα, που περιέχουν από ένα σπόρο, ο δε σπόρος του είναι μικρός, ελλειπτικός, ανοικτού καφέ χρώματος και ιδιαίτερα αρωματικός. Το εδώδιμο μέρος του καρότου, δεν είναι βέβαια, ο καρπός, αλλά η ρίζα του, η οποία είναι σαρκώδης, με κωνικό σχήμα, πορτοκαλί, κίτρινη, μώβ, κόκκινη ή και λευκή(στα αρχικά χρώματα του δεν συμπεριλαμβάνονταν το πορτοκαλί, το οποίο δημιουργήθηκε χάρη σε Ολλανδούς βοτανολόγους, που διασταύρωσαν την κόκκινη με την κίτρινη ποικιλία, μετά το 16ο αι.). Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 30 εκ.
Ποικιλίες
Οι πιο γνωστές ποικιλίες του καρότου είναι οι εξής:
Ποικιλίες τύπου “Αιγίνης”, Είδη ποικιλίας Nantes:Scarlet Nantes, Bolero, Nelson, Yaya, Napa, Touchon, Parano, Kaleidoscope mix, White Satin, Merida, Purple Dragon, Cosmic Purple,Nantaise Amelioree VILM, Forto RS, Kronos Danggrow, Nantes 3, Tempo F1 VILM, Concerto F1 VILM, Bolero, F1 VILM, Maestro F1 VILM Μακριά:Autumn King, Atomic Red, Κοντά:Red-Cored Chantenay, Hercules, Mini:Babette, Romeo
Χρήσεις
Οι χρήσεις του καρότου πέρα από τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική βρίσκονται και στη φαρμακευτική, ενώ χρησιμοποιείται τόσο ως καλλυντική, όσο και ως χρωστική ουσία.Στην πρώιμη ιστορία του λαχανικού, μόνο το φύλλωμα χρησιμοποιούνταν για κατανάλωση, ενώ οι σπόροι χρησιμοποιούνταν ως βότανα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τα χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή διατροφή τους, ενώ οι αρχαίοι Έλληνες τα χρησιμοποιούσαν για ιατρικούς σκοπούς και οι Ρωμαίοι τα κατανάλωναν τόσο ωμά, όσο και μαγειρευμένα. Πίστευαν, μάλιστα, ότι διέθεταν και αφροδισιακές ιδιότητες.
Ιδιότητες
Εκτός της ισχυρής αντιοξειδωτικής δράσης της βήτα καροτίνης, θεωρείται ότι παρέχει προστασία και από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, αλλά και της ανάπτυξης καταρράκτη. Η λιγνίνη, που περιέχει βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, με σκοπό να καταπολεμηθούν τα καρκινικά κύτταρα. Το φολικό οξύ, που ανήκει στην ομάδα των βιταμινών Β, μπορεί να καταπολεμήσει τη δημιουργία ελευθέρων ριζών, στο σώμα μας. Επίσης, βοηθά και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ενώ πιστεύεται ότι η βιταμίνη Α, που εμπεριέχεται στα καρότα, ισορροπεί τη βλάβη, που μπορεί να προκαλέσει ο καπνός, σε όσους εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα, καθώς είναι απαραίτητη για την υγιή κυτταρική ανάπτυξη και ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.
Το καρότο είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και ιδανικό για όσους κάνουν διατροφή, με χαμηλές θερμίδες. Καλυτερεύει την όραση, βοηθά στη χώνεψη, στην καλυτέρευση της στοματικής υγιεινής, μειώνει τη χοληστερίνη, βοηθά στη γρήγορη επούλωση τραυμάτων και ενισχύει την καλή λειτουργία του εγκεφάλου.
Πως να αποθηκεύετε τα καρότα
Τα καρότα θα πρέπει να αποθηκεύονται στο πιο δροσερό μέρος του ψυγείου, σε μια πλαστική σακούλά ή τυλιγμένα σε απορροφητικό χαρτί, ώστε να διατηρούνται φρέσκα, για περίπου 2 εβδομάδες. Καλό είναι να αποθηκεύονται μακριά από μήλα, αχλάδια και πατάτες, που παράγουν αιθυλένιο, το οποίο επιταχύνει την ωρίμανση και μπορεί να κάνει τα καρότα πικρά.
Όσον αφορά την κατανάλωση τους, εννοείται ότι και εδώ ισχύει το “παν μέτρον άριστον”, καθώς ως γνωστό, η υπερβολή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.
Σύντομες οδηγίες καλλιέργειας
Η καλλιέργεια του καρότου είναι σχετικά εύκολη. Απαιτεί εδάφη υγρά, γόνιμα, βαθειά, αμμοπηλώδη και καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη, με pH 6,5-7,5. Το έδαφος, λοιπόν, που θα καλλιεργηθεί πρέπει να είναι ψιλοχωματισμένο, γιατί ο σπόρος είναι μικρός, ευαίσθητος στο φύτρωμα αλλά και γιατί ο καρπός πρέπει να μεγαλώνει ανεμπόδιστα. Απαιτεί μεγάλη ηλιοφάνεια, ενώ ευδοκιμεί σε όλες τις εύκρατες περιοχές, κυρίως το χειμώνα με ιδανική θερμοκρασία τους 15 με 17°C. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται ή με σπόρο ή με φυτάρια, τα οποία αναπτύσσονται με αργό ρυθμό, ενώ το αραίωμα πραγματοποιείται στα πρώτα σταδία ανάπτυξης των φυτών . Οι αποστάσεις των φυτών πρέπει να είναι 5 – 7 εκατοστά. Τέλος, η συγκομιδή γίνεται 3-4 μήνες, μετά τη σπορά, ενώ γίνονται, συνήθως, 2 σπορές: Ιανουάριο-Απρίλιο και Αύγουστο-Σεπτέμβριο.